Έγγραφα

AEIB, Β΄. Εκκλησία, 2. Οργάνωση και διοίκηση, Θήκη 7, φάκ. 3, υποφάκ. 3, έγγρ. 14

Ο νεοεκλεχθείς πρόεδρος της ελληνικής Κοινότητας Γεράσιμος Μεσσήνης ανακοινώνει στο μητροπολίτη Θυατείρων Γερμανό ότι μετά από «τεσσαροκονταετή ξενικόν έλεγχον» η ιστορική Κοινότητα της Βενετίας «αναπνέει από διημέρου τον αέρα της ελευθερίας». Η έκτακτη γενική συνέλευση εξέλεξε το νέο διοικητικό συμβούλιο και στη συνέχεια ψήφισε δια βοής την απόφαση που καταρτίσθηκε «από κοινού μεταξύ της Ελληνικής και Ιταλικής Κυβερνήσεως περί μεταβιβάσεως της περιουσίας εις το Ελληνικόν Ινστιτούτον Βυζαντινών και Μετα-Βυζαντινών Σπουδών».

AEIB, Β΄. Εκκλησία, 2. Οργάνωση και διοίκηση, Θήκη 8, φάκ. 3, υποφάκ. 1, έγγρ. 1-2

Με επιστολή τους προς την ελληνική Αδελφότητα της Βενετίας ο μητροπολίτης Ναυπλίου Μακάριος Πελεκάνος και οι σύνδικοι της Κοινότητας του Ναυπλίου Δημήτριος Σουρτοκαλίκης, Μικελής Ευραγιώτης και Ιωάννης Ζαμπέλης της ανακοινώνουν ότι ο μητροπολιτικός ναός της πόλης τους έχει αποπερατωθεί. Για το λόγο αυτό ζητούν να τους επιστραφούν οι δύο καμπάνες τη φύλαξη των οποίων είχαν εμπιστευθεί στο ναό του αγίου Γεωργίου της Βενετίας μετά την πτώση του Ναυπλίου στους Τούρκους το 1540. Συγκεκριμένα δηλώνουν ότι θα προτιμούσαν αντί για τις καμπάνες που τους είχαν εμπιστευθεί, να τους στείλουν μία μεγάλη καμπάνα, ένα πολυέλαιο και τέσσερα μανουάλια. Στα τέλη Μαΐου του ίδιου χρόνου οι Ανδρούτσος Μαλαξός, Θεοδόσιος Μειζότερος και Ιωάννης Κοντολέος, απεσταλμένοι της πελοποννησιακής πόλης, δηλώνουν ότι παρέλαβαν τελικά δύο καμπάνες 150 λιτρών η καθεμία για να τις μεταφέρουν στον τόπο τους. Την πιστοποίηση των κειμένων που ήταν γραμμένα στα ελληνικά και των υπογραφών κάνει ο βενετός νοτάριος Φραγκίσκος Βελάνος.

AEIB, Β΄. Εκκλησία, 2. Οργάνωση και διοίκηση, Θήκη 8, φάκ. 2, υποφάκ. 2, έγγρ. 10

Με εντολή του έκτακτου επιτρόπου της Ελληνικής Κοινότητας, ο οικονόμος της Σέργιος Λυκούδης, ο αρχιμανδρίτης Ειρηναίος Κελάδης και ο υπάλληλος Αναστάσιος Κουτσουρέλος ελέγχουν τα αντικείμενα που φυλάσσονται στο ναό του Αγίου Γεωργίου και στα κτήρια της Κοινότητας, με βάση παλαιότερα ευρετήρια, για να διαπιστώσουν τυχόν απώλειες από κλοπή. Ανάμεσα στα αντικείμενα που δεν βρέθηκαν, συμπεριλαμβάνονται δύο εικόνες της Παναγίας και μία ακόμα εικόνα, αναθήματα από πολύτιμα υλικά και λειτουργικά βιβλία. Από τη διαδικασία αυτή απουσιάζει ο φύλακας Nicolo Labus, στον οποίο στη συνέχεια θα αποδοθούν οι ευθύνες για τις απώλειες.

AEIB, Β΄. Εκκλησία, 2. Οργάνωση και διοίκηση, Θήκη 1γ΄, φάκ. 3, υποφάκ. 7, έγγρ. 37

Ο φύλακας του ναού του Αγίου Γεωργίου Αναστάσιος Κουτσουρέλος και ο ψάλτης Ιωάννης Κατσαρός φυλακίστηκαν με την κατηγορία ότι άκουγαν ραδιοφωνικό σταθμό εχθρικό προς το ιταλικό καθεστώς. Μολονότι τελικά τους δίνεται αμνηστία, ο ιταλός επίτροπος της ελληνικής Κοινότητας αποφασίζει να τους επιβάλει κυρώσεις. Ο Κατσαρός, ο οποίος συνελήφθη καθώς κρατούσε σημειώσεις από τη ραδιοφωνική εκπομπή, με σκοπό στη συνέχεια να κυκλοφορήσει τα νέα, απολύεται από την εργασία του, ενώ ο Κουτσουρέλος παύεται από την υπηρεσία του για έξι μήνες.

AEIB, Β΄. Εκκλησία, 2. Οργάνωση και διοίκηση, Θήκη 1α' , έγγρ. 7

Ο Ιππόλυτος Βάρελης, εφημέριος στο ναό του Αγίου Γεωργίου, ετοιμάζει το προσχέδιο ενός κανονισμού, ο οποίος έπρεπε να διέπει τη συμπεριφορά των ιερέων «επειδή κάμνουσιν πολλές φορές οι εφημέριοι κάπια παραδρομή εις ζημίαν σοματικήν καί ψυχικήν». Τα οκτώ άρθρα θα κοινοποιούνταν σε κάθε ιερέα πριν αναλάβει τα καθήκοντά του και σε περίπτωση μη τήρησής τους το Συμβούλιο της Αδελφότητας μπορούσε να αποπέμψει τον ιερέα από το ναό του Αγίου Γεωργίου. Ο κανονισμός δεν φέρει ημερομηνία αλλά από τη μνεία του γαστάλδου της ελληνικής Αδελφότητας Εμμανουήλ Καντακουζηνού το κείμενο πρέπει να χρονολογηθεί στα 1556.

AEIB, Β΄. Εκκλησία, 3. Μητρόπολη Φιλαδελφείας, Θήκη 2β΄, φάκ. 1, έγγρ. 10

Το 1724, σαράντα περίπου χρόνια μετά το θάνατο του αρχιεπισκόπου Φιλαδελφείας Γεράσιμου Βλάχου, συντάσσεται κατάλογος των βιβλίων, τα οποία με τη διαθήκη του είχαν δωρηθεί στην Αδελφότητα. Καταγράφονται 190 τίτλοι από τα οποία 9 χειρόγραφα. Πρόκειται για πατερικά κείμενα, έργα αρχαίων ελλήνων, λατίνων, βυζαντινών και ιταλών συγγραφέων. Ο κατάλογος συντάχθηκε για να καταγραφούν τα βιβλία που είχαν απομείνει από το κληροδότημα του Βλάχου καθώς είχαν διαπιστωθεί κλοπές.

AEIB, Β΄. Εκκλησία, 3. Μητρόπολη Φιλαδελφείας, Θήκη 2α΄, φάκ. 9, έγγρ. 4

Ο νοτάριος Μιχαήλ Μαράς συντάσσει τη διαθήκη του ιερομόναχου Νύμφωνα Νοταρά, ηγουμένου και ιδιοκτήτη της μονής της Παναγίας Αγκαράθου στην Κρήτη. Ο Νοταράς ορίζει ως εκτελεστές της διαθήκης του τους τρεις ανηψιούς του και δηλώνει ότι επιθυμεί ένας από τους τρεις και συγκεκριμένα ο Αθανάσιος Ευδαιμονογιάννης, να γίνει ιερομόναχος και να αναλάβει μαζί με τους άλλους δύο τη μονή. Καθορίζει σαφώς ότι η μονή θα πρέπει να συνεχίσει να λειτουργεί ως κοινόβιο, όπως και επί των ημερών του, και εφιστά την προσοχή των εκτελεστών της διαθήκης ως προς τη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του μοναστηριού. Στη συνέχεια μνημονεύει και άλλες μονές στις οποίες κληροδοτεί χρηματικά ποσά ή αγροτικά προϊόντα, καθώς και τους συγγενείς του στους οποίους άφηνε διάφορα χρηματικά ποσά. Έξι χρόνια μετά τη σύνταξη της διαθήκης, ο νοτάριος παπα Μανόλης Κυργιάκης συντάσσει τον κωδίκελλό της, στον οποίο διευκρινίζει τα της διοίκησης της μονής από τους εκτελεστές της διαθήκης του.

AEIB, Β΄. Εκκλησία, 3. Μητρόπολη Φιλαδελφείας, Θήκη 2α΄, φάκ. 3, έγγρ. 18

Ο ιερομόναχος Σωφρόνιος Πάγκαλος από τα Κύθηρα μετά την αποτυχία του να ανέλθει στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Φιλαδελφείας με ιδιόχειρη επιστολή του προς τον ήδη εκλεγέντα αρχιεπίσκοπο Φιλαδελφείας Αθανάσιο Βαλεριανό ζητά τη συνδρομή του τελευταίου προκειμένου να εκλεγεί επίσκοπος Κυθήρων. Υπόσχεται ότι εάν ο Βαλεριανός προωθήσει το ζήτημα της επικύρωσης της εκλογής του στη βενετική Σύγκλητο, θα του δώσει ως δώρο μέσα στα επόμενα δύο χρόνια 600 ισπανικά ρεάλια. Σε περίπτωση κατά την οποία του παραχωρήσει και το ναό του Αγίου Γεωργίου στα Κύθηρα, θα του δίνει επιπλέον 100 ρεάλια το χρόνο.

AEIB, Β΄. Εκκλησία, 3. Μητρόπολη Φιλαδελφείας, Θήκη 2α΄, φάκ. 3, έγγρ. 1

Στα Κύθηρα ενώπιον του νοταρίου Νικολάου Μελισσηνού εμφανίζεται ο ιεροδιάκονος Νικόλαος Καλήγερος προκειμένου να πουλήσει στον Αθανάσιο Βαλεριανό ένα χωράφι που βρίσκεται στην περιοχή Κάλαμος. Ο παπάς Αθανάσιος Κυριάκης και ο αδελφός του, Μιχάλης, επίσης παπάς (στιμαδόροι) εκτίμησαν ότι το χωράφι ήταν αξίας 1200 γαζετών, τις οποίες κατέβαλε αμέσως ο Βαλεριανός στον Καλήγερο. Ως μάρτυρες υπογράφουν δύο ιερείς, ο Δημήτριος Χαραμουντάνης και ο Μανέας Σκορδίλης.

AEIB, Β΄. Εκκλησία, 3. Μητρόπολη Φιλαδελφείας, Θήκη 2α΄, φάκ. 3, έγγρ. 24

Ο νεοεκλεχθείς επίσκοπος Κυθήρων Σωφρόνιος Πάγκαλος ζητά από τον προνοητή Κυθήρων και από την Κοινότητα του νησιού την επικύρωση της εκλογής του. Υπόσχεται ότι θα επιτελεί τα καθήκοντά του με πίστη, ότι δεν θα εγκαταλείψει τον επισκοπικό του θρόνο ακόμα και αν προταθεί για το αξίωμα του Οικουμενικού πατριάρχη. Για κάθε χειροτονία ιερέα θα δίνει στο ταμείο της Κοινότητας δύο βενετικά δουκάτα και για τη χειροτονία διακόνου ένα, όπως έκανε και ο προκάτοχός του Βαλεριανός. Θα μεριμνήσει ώστε στη Χώρα να λειτουργεί δωρεάν σχολείο ελληνικών και ιταλικών γραμμάτων, όπου θα διδάσκει και ο ίδιος. Παράλληλα θα φροντίσει και για την αποστολή δασκάλων στην ύπαιθρο προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα να μορφωθούν και εκεί όσα παιδιά το επιθυμούν. Υπόσχεται ακόμα ότι θα δώσει τα χρήματα που δαπανήθηκαν για να μεταβεί πρεσβεία των Κυθηρίων στη Βενετία. Σε περίπτωση κατά την οποία αθετήσει όσα με το παρόν κείμενο υπόσχέθηκε, είναι υποχρεωμένος να καταβάλλει στην Κοινότητα κάθε χρόνο διακόσια ρεάλια.