Εικόνες

Σε τρεις οριζόντιες ζώνες διατάσσονται ολόσωμοι απόστολοι, προφήτες, ιεράρχες και άγιοι, οι περισσότεροι δεόμενοι και στραμμένοι προς μία κεντρική μορφή. Στην επάνω ζώνη εικονίζεται η Παναγία στον εικονογραφικό τύπο της Νικοποιού (όπως και η βυζαντινή εικόνα στον Άγιο Μάρκο της Βενετίας). Πλαισιώνεται από δύο σεβίζοντες αρχαγγέλους και δέχεται τις δεήσεις των προπατόρων, των ευαγγελιστών, προφητών και αποστόλων. Στη δεύτερη ζώνη ο αρχάγγελος Μιχαήλ και στην τρίτη ο άγιος Γεώργιος, πλαισιώνονται από ιεράρχες και αγίους, καθώς και από αγίους και αγίες, αντίστοιχα, τόσο του ανατολικού, όσο και του δυτικού δόγματος.

"Εδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανώ και επί της γης. Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη (Ματθ. 28, 18-19): κείμενο στο ευαγγέλιο που κρατάει ο Χριστός."

Ο Χριστός εικονίζεται καθισμένος σε θρόνο από σεραφείμ, ευλογεί με το δεξί του χέρι και κρατάει ανοιγμένο ευαγγέλιο με το αριστερό. Περιβάλλεται από τα σύμβολα των ευαγγελιστών και από τους δώδεκα αποστόλους, οι οποίοι παριστάνονται σε προτομή και βρίσκονται σε δύο στενές στήλες δεξιά και αριστερά του.

Στην εικόνα αυτή παριστάνεται μετωπική και μέχρι τη μέση η Παναγία που κρατεί τον Χριστό μπροστά στο στήθος της και με τα δύο χέρια. Ο Χριστός εικονίζεται στη στάση του Αναπεσόντα, που είναι μία συμβολική απεικόνιση του Χριστού και προεικονίζει το Πάθος και την Ανάσταση. Τόσο ο Χριστός σε αυτή τη στάση, όσο και η θλίψη στο πρόσωπο της Παναγίας αποτελούν αναφορά στη σταυρική του θυσία. Στην εικόνα περιλαμβάνονται ακόμη δύο μικροί στηθαίοι άγγελοι, και σε δύο στενές στήλες από κάθε πλευρά οι απόστολοι Πέτρος και Παύλος, οι τέσσερις ευαγγελιστές, ο απόστολος Ανδρέας και οι στρατιωτικοί άγιοι, Θεόδωρος, Δημήτριος και Γεώργιος.

Στο μεγάλο σταυρό είναι ζωγραφισμένος ένας ξύλινος ημιεξαγωνικός σταυρός επάνω στον οποίο εικονίζεται ο Χριστός νεκρός. Στις τρίλοβες απολήξεις των κεραιών εικονίζονται επάνω ο αρχάγγελος Μιχαήλ με τη σφαίρα του κόσμου, αριστερά η Παναγία και δεξιά ο Ιωάννης, με τα χέρια στο πρόσωπο σε ένδειξη βαθειάς θλίψης.

Στην εικόνα ο Χριστός παριστάνεται νεκρός επάνω στο σταυρό. Από τη λογχισμένη πλευρά, τους βραχίονες και τα πέλματά του τρέχει αίμα. Η Παναγία και ο Ιωάννης στέκονται από κάθε πλευρά του σταυρού και με τις χειρονομίες και τις εκφράσεις τους τονίζουν τη δραματικότητα της σκηνής, ενώ στη βάση του σταυρού η Μαγδαληνή γονατισμένη αγκαλιάζει τα πόδια του Εσταυρωμένου. Στο βάθος εικονίζεται το τείχος της Ιερουσαλήμ.

Η εικόνα παρουσιάζει την Ανάσταση του Χριστού, η οποία στη βυζαντινή τέχνη αποδίδεται με την Κάθοδο του Χριστού στον Άδη, σύμφωνα και με το απόκρυφο ευαγγέλιο του Νικοδήμου. Ο Χριστός στο κέντρο, μέσα σε δόξα, και μπροστά από μεγάλη σπηλιά, πατάει στις πύλες του Άδη και ανασηκώνει από την ανοιχτή σαρκοφάγο τον Αδάμ. Πίσω από τον Αδάμ στέκονται η Εύα, προφήτες και δίκαιοι και από την άλλη πλευρά ο Πρόδρομος, ο Σολομών, ο Δαβίδ και άλλοι προφήτες βασιλείς από την Παλαιά Διαθήκη. Χαμηλά στο κέντρο ένας άγγελος αλυσσοδένει τον Άδη. Επάνω στο χρυσό βάθος δύο άγγελοι πετούν, κρατώντας τα σύμβολα του Πάθους και αριστερά, πίσω από τον βράχο προβάλλει ο προφήτης Ιωνάς.

Στο κέντρο της σύνθεσης εικονίζεται η Παναγία ξαπλωμένη έξω από το σπήλαιο της Γέννησης, ο μικρός χριστός στη φάτνη και τα ζώα που τον ζεσταίνουν με τις ανάσες τους. Γύρω από το κεντρικό θέμα εικονίζονται τα δευτερεύοντα επεισόδια της αφήγησης του ευαγγελίου και των αποκρύφων ευαγγελίων, όπως το Λουτρό του Βρέφους, η συνομιλία του Ιωσήφ με τους βοσκούς, η άφιξη των Μάγων, η αναγγελία στους ποιμένες και η δοξολογία των αγγέλων. Ο λαγός και το ελάφι στο πρώτο επίπεδο είναι στοιχεία από την τέχνη της Αναγέννησης.

Ο Χριστός με ενδύματα απαστράπτοντα από φως ανεβαίνει στον ουρανό, μέσα σε στρογγυλή δόξα, που κρατούν δύο άγγελοι. Στο έδαφος βρίσκονται οι απόστολοι σε δύο ομάδες γύρω από τη Θεοτόκο, την οποία πλαισιώνουν δύο λευκοντυμένοι άγγελοι. Στο βάθος εικονίζεται το όρος των Ελαιών.

Στην εικόνα αυτή παριστάνεται η Κοίμηση της Παναγίας, το επεισόδιο του Ιεφωνία και η Μετάσταση . Στο κεντρικό τμήμα βρίσκεται η Παναγία στη νεκρική κλίνη, ο Χριστός που περιβάλλεται από δόξα και αγγέλους, ο οποίος κρατάει την ψυχή της με τη μορφή σπαργανωμένου βρέφους, απόστολοι, ιεράρχες και πιστοί. Το επεισόδιο του Ιεφωνία εικονίζεται σε πρώτο επίπεδο, με τον αρχάγγελο Μιχαήλ που έχει κόψει τα χέρια του βέβηλου, ο οποίος προσπάθησε να ανατρέψει την κλίνη. Ψηλά εικονίζονται οι απόστολοι που προσέρχονται από τα πέρατα του κόσμου μέσα σε νεφελώματα, καθώς και η Μετάσταση της Θεοτόκου. Στο τελευταίο επεισόδιο η Παναγία μέσα σε δόξα μεταφέρεται από δύο αγγέλους στον ουρανό και παραδίδει την ζώνη της στον Θωμά. Δύο ακόμη άγγελοι κρατούν ανοικτές τις πύλες του ουρανού.

Στην εικόνα αυτή παριστάνονται ο άγιος Δημήτριος νεκρός σε πολυτελή κλίνη και γύρω του τα πρόσωπα που παρευρίσκονται στη νεκρώσιμη ακολουθία: αριστερά ένας επίσκοπος που θυμιατίζει και ένας νεαρός διάκος και δεξιά ο ιερέας με ανοιχτό βιβλίο. Πίσω από την κλίνη υπάρχουν οι ψάλτες με τα κωνικά τους καπέλα, ρήτορες με λευκά τουρμπάνια, μοναχοί, μοναχές και πιστοί που πενθούν. Στο βάθος εικονίζεται μεγάλη εκκλησία που είναι αφιερωμένη στον άγιο Δημήτριο, όπως υποδηλώνει και το ανάγλυφο με την προτομή του επάνω από την πόρτα της εισόδου.