Εικόνες

"Ο Α(ρ)Χ(άγγελος) ΜΙΧΑ(ήλ), ΧΕΙΡ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΤΟΥ ΜΗΤΑΡΑ"

Στην εικόνα παριστάνεται ο αρχάγγελος Μιχαήλ σε ένα εικονογραφικό τύπο γνωστό στην μεταβυζαντινή ζωγραφική. Ο άγγελος φοράει στρατιωτική εξάρτυση, έχει γυμνό σπαθί στο δεξί χέρι, πατάει σε μισόγυμνο άντρα που βρίσκεται ξαπλωμένος στο έδαφος, και με το αριστερό του χέρι κρατάει την ψυχή του τελευταίου που έχει τη μορφή σπαργανωμένου βρέφους.

"ΧΕΙΡ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΛΑΜΠΑΡΔΟΥ"

Στο κέντρο εικονίζεται ο άγιος Μηνάς, ως αιγύπτιος μεσήλικας στρατηλάτης. Φοράει στρατιωτική ενδυμασία με πορφυρό μανδύα, κρατεί δόρυ στο δεξί χέρι και με το αριστερό την ασπίδα του και σταυρό. Αριστερά και δεξιά υπάρχουν ανά τρία εικονίδια με τα θαύματα και το μαρτύριο του αγίου, σύμφωνα με τη διήγηση του Συναξαριστή.

"Αρχή του κειμένου της Αποκάλυψης, αρχή του ευαγγελίου του Ιωάννη, ΟΑΓ(ιος) ΠΡΟΧΟΡΟC, ΧΕΙΡ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΛΑΜΠΑΡΔΟΥ ΑΧΒ΄"

Στην εικόνα παριστάνεται το σπήλαιο της Πάτμου, μέσα στο οποίο βρίσκεται ο ευαγγελιστής Ιωάννης που υπαγορεύει στο μαθητή του Πρόχορο. Ο Ιωάννης στρέφει το κεφάλι του προς τον ουρανό, από τον οποίο προβάλλει το χέρι του Θεού που ευλογεί και ακτίνες, από τις οποίες η μία κατευθύνεται προς τον ευαγγελιστή. Ο Πρόχορος καθισμένος απέναντί του γράφει σε ανοιχτό ειλητό την αρχή του ευαγγελίου του Ιωάννη: ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Ο ΛΟΓΟC ΚΑΙ Ο ΛΟΓ[OC] (Ιωάν. 1.1). Ανάμεσα στις δύο μορφές υπάρχει χαμηλό γραφείο και αναλόγιο, επάνω στο οποίο βρίσκεται ειλητό, όπου αναγράφεται η αρχή της Αποκάλυψης. Επάνω στο γραφείο βρίσκονται τα όργανα για τη γραφή, και στο βάθος του σπηλαίου, κρέμεται από καρφί καλαθάκι με τυλιγμένα χειρόγραφα.

"[O]PUS GEORGII MARGAZI[N..]"

Ο ζωγράφος εμπνευσμένος από δυτικές χαλκογραφίες έχει συνθέσει μία ρεαλιστική διαδοχή των γεγονότων της Σταύρωσης σε διάφορα επίπεδα. Στο πρώτο επίπεδο ο σταυρός βρίσκεται στο έδαφος και ένας στρατιώτης καρφώνει τα πέλματα του Χριστού, ενώ ένας άλλος ετοιμάζει την ανύψωση του σταυρού. Πιο πίσω εικονίζεται το πλήθος των Εβραίων, έφιπποι στρατιώτες και άρχοντες. Στο κέντρο παριστάνεται ο μεγάλος σταυρός με τον Εσταυρωμένο Χριστό, που πλαισιώνεται από τους σταυρούς των δύο ληστών. Η Μαγδαληνή γονατισμένη στη βάση του, τον αγκαλιάζει με τα χέρια της, δίπλα εικονίζεται ο διαμερισμός των ιματίων και πιο πίσω η Παναγία με τις γυναίκες, ο Ιωάννης και το πλήθος που παρακολουθεί. Στο βάθος παριστάνεται η Ιερουσαλήμ σε μικρή κλίμακα, τυλιγμένη στο σκοτάδι.

"ΧΕΙΡ ΦΡΑΓΓΙΑ ΚΑΒΕΡΤΖΑ, ΔΕΗCΙC ΤΗC ΔΟΥΛΗC ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΥΓΕΝΗΑC ΜΟΝΑΧΗC ΤΗC ΤΡΑΠΕΖΟΝΤΙΟΠΟΥΛΑC"

Στην εικόνα παριστάνεται ο Χριστός ως Κριτής, στο μέσον και επάνω, χαμηλότερα ο σταυρός και οι άγγελοι που κρατούν βιβλία ή σαλπίζουν και ο αρχάγγελος Μιχαήλ με τη ζυγαριά των ψυχών και το σπαθί. Πιο κάτω παριστάνεται ο προφήτης Δανιήλ ξαπλωμένος σε ένα σύννεφο και δίπλα του ειλητό με κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης που αναφέρεται στο όραμά του για την έλευση του Υιού του Ανθρώπου. Στην αριστερή πλευρά εικονίζονται οι δίκαιοι σε τρεις διαδοχικές σειρές και στη δεξιά τα έθνη που περιμένουν να κριθούν. Πιο κάτω δεξιά παριστάνεται η Κόλαση με τις απεικονίσεις της γης, της θάλασσας, του ουρανού, τον βασανισμό των αμαρτωλών και το βύθιο δράκοντα, ενώ, αριστερά, βρίσκεται ο Παράδεισος με τον Χριστό ως Μέγα αρχιερέα να υποδέχεται τους δικαίους στην Πύλη του Παραδείσου. Σε μία άλλη πύλη βρίσκεται η Παναγία και σε μία τρίτη η αφιερώτρια.

"Κωνσταντίνου Τζάνε χειρ"

Ο ζωγράφος αντιγράφει εδώ μία χαλκογραφία του J. Sadeler η οποία εικονίζει τη Μαρία Μαγδαληνή καθισμένη στο έδαφος πλάι στην αδειανή σαρκοφάγο, με τα χέρια δεμένα γύρω από τα γόνατα και με θλιμμένη έκφραση στο πρόσωπο. Το μυροδοχείο είναι ακουμπισμένο στο κάλυμμα της σαρκοφάγου και στο βάθος αριστερά, εικονίζεται ο Γολγοθάς με τους τρεις σταυρούς. Δεξιά βρίσκεται ένας οξυκόρυφος βράχος με δύο δέντρα.

Στο κεντρικό τμήμα της εικόνας βρίσκεται ο άγιος Νικόλαος καθισμένος σε μαρμάρινο θρόνο που διακοσμείται με ανάγλυφους ολόσωμους προφήτες σε μονοχρωμία. Στο χρυσό βάθος ο Χριστός και η Παναγία του προσφέρουν ευαγγέλιο και ωμοφόριο, σύμφωνα με την παράδοση που βασίζεται στον βίο του αγίου. Γύρω του υπάρχουν δέκα εικονίδια με επεισόδια από τη ζωή του και τα θαύματα του αγίου. Mε φορά από πάνω προς τα δεξιά ο άγιος χειροτονείται επίσκοπος, ρίχνεται στη φυλακή, απελευθερώνεται με διαταγή του Κωνσταντίνου, καταστρέφει τα είδωλα, συμμετέχει στη σύνοδο της Νικαίας, φέρνει τροφή στον έμπορο στα Μύρα, διασώζει τους στρατηγούς από την εκτέλεση, εμφανίζεται στο όνειρο του Κωνσταντίνου και του Αβλάβιου, διασώζει τους ναύτες και στο τελευταίο, παριστάνεται η Κοίμηση του αγίου.

"ΧΕΙΡ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΠΟΥΛΑΚΗ, ΝΩΕ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ Κ[ΑΙ] ΤΑ ΖΩΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΙΒΩΤΟΝ ΕΙΣΑΓΩΝ"

Στην εικόνα αυτή παριστάνεται δεξιά ο Νώε με την οικογένειά του και αριστερά η κιβωτός και τα ζώα, που εισέρχονται σε ζευγάρια, ενώ στον ουρανό πετούν τα πουλιά που κατευθύνονται στην Κιβωτό. Επάνω στο μέσον ο Θεός που περιβάλλεται από σύννεφα, δείχνει με το δεξί του χέρι την κιβωτό. Ο ζωγράφος αντιγράφει χαλκογραφία του J. Sadeler σε σχέδιο του Martin de Vos.

"ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΙΕΡΕΥC Ο ΤΖΑΝΕC ΕΠΟΙΕΙ ΑΧΞΓ΄"

Στην εικόνα δεξιά παριστάνεται ο Ιωάννης της Κλίμακος μέσα σε σπήλαιο, την ώρα που συγγράφει το έργο του «Ουρανοδρόμος Κλίμαξ», από το οποίο πήρε και το όνομά του. Αριστερά, σύμφωνα με την παράδοση στην εικονογραφία του θέματος, βρίσκεται η κλίμακα που φτάνει μέχρι τον ουρανό, με τους μοναχούς που ανεβαίνουν τα σκαλοπάτια, βοηθούμενοι από αγγέλους, ή που κατακρημνίζονται από τους δαίμονες και καταλήγουν στο στόμα του βύθιου δράκοντα. Στον ουρανό ο Χριστός μέσα σε σύννεφα, υποδέχεται τον πρώτο μοναχό που κατάφερε να φτάσει στο πιο ψηλό σκαλί. Στο βράχο, επάνω από τη σπηλιά, βρίσκεται μοναστήρι, ίσως η Μονή του Σινά, όπου και μόνασε ο Ιωάννης.

"ΠΟΙΗΜΑ ΙΩ[ΑΝΝΟΥ] ΜΟΣΚΟΥ ΑΨΙΑ΄ , Μνήστι μου Κύριε εν τη Βασιλεία σου"

Είναι μία πολυπρόσωπη σύνθεση που βασίζεται σε δυτικά έργα. Στο μέσον δεσπόζει ο μεγάλος σταυρός με τον Εσταυρωμένο που προβάλλεται σε χρυσό βάθος, ενώ γύρω του απλώνονται μαύρα σύννεφα. Δεξιά και αριστερά από τον σταυρό του Χριστού βρίσκονται οι δύο ληστές, από τους οποίους ο αριστερός που στέφεται από ιπτάμενο άγγελο λέγει προς τον Χριστό: Μνήστι μου Κύριε εν τη Βασιλεία σου. Στη βάση του σταυρού παριστάνονται η λιποθυμία της Παναγίας, η Μαγδαληνή, ο Ιωάννης, άρχοντες, το πλήθος των Εβραίων, πεζοί και έφιπποι στρατιώτες, από τους οποίους ένας λογχίζει την πλευρά του Ιησού, ο διαμερισμός των ιματίων στο πρώτο επίπεδο και στο βάθος βρίσκεται η σκοτεινιασμένη Ιερουσαλήμ.