Εικόνες

"Ο ΑΓ(ιος) ΑΝΤΩΝΙΟC , ΤΥΡΒΗ ΜΑΤΑΙΑ ΚΟCΜΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙCΜΑΤΩΝ"

Ο άγιος Αντώνιος εικονίζεται ολόσωμος και μετωπικός να στηρίζεται στο ραβδί του και να κρατεί ειλητό με επιγραφή που αναφέρεται στη ματαιότητα των κοσμικών ενασχολήσεων: ΤΥΡΒΗ ΜΑΤΑΙΑ ΚΟCΜΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙCΜΑΤΩΝ. Φοράει το ένδυμα του μεγαλόσχημου μοναχού, επενδύτη και κουκούλιο που περιβάλλει το πρόσωπό του.

Στην εικόνα αυτή παριστάνεται ο άγιος Γεώργιος με στρατιωτική εξάρτυση και έφιππος, τη στιγμή που σκοτώνει τον φτερωτό δράκοντα με το δόρυ του. Από το τεταρτοκύκλιο του ουρανού προβάλλει το χέρι του Θεού που τον ευλογεί. Πρόκειται για το πιο δημοφιλές θαύμα του αγίου, το οποίο στο βίο του συσχετίζεται με την απελευθέρωση της πόλης της Λασίας από τον δράκοντα και τη διάσωση της μικρής πριγκίπισσας.

"[Ο άγιος Ευ]ΣΤΑΘΗΟΣ"

Ο άγιος Ευστάθιος εικονίζεται έφιππος με στρατιωτική ενδυμασία να κοιτάζει ψηλά στον βράχο το ελάφι που έχει ανάμεσα στα κέρατά του τον Εσταυρωμένο. Στην αριστερή επάνω γωνία της εικόνας προβάλλει το χέρι του Θεού που ευλογεί. Σύμφωνα με το βίο του ο άγιος ήταν ρωμαίος στρατηλάτης και ονομαζόταν Πλακίδας.

"ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΙΕΡΕΥC Ο ΤΖΑΝΕC ΕΠΟΙΕΙ ΑΧΞΓ΄"

Στην εικόνα δεξιά παριστάνεται ο Ιωάννης της Κλίμακος μέσα σε σπήλαιο, την ώρα που συγγράφει το έργο του «Ουρανοδρόμος Κλίμαξ», από το οποίο πήρε και το όνομά του. Αριστερά, σύμφωνα με την παράδοση στην εικονογραφία του θέματος, βρίσκεται η κλίμακα που φτάνει μέχρι τον ουρανό, με τους μοναχούς που ανεβαίνουν τα σκαλοπάτια, βοηθούμενοι από αγγέλους, ή που κατακρημνίζονται από τους δαίμονες και καταλήγουν στο στόμα του βύθιου δράκοντα. Στον ουρανό ο Χριστός μέσα σε σύννεφα, υποδέχεται τον πρώτο μοναχό που κατάφερε να φτάσει στο πιο ψηλό σκαλί. Στο βράχο, επάνω από τη σπηλιά, βρίσκεται μοναστήρι, ίσως η Μονή του Σινά, όπου και μόνασε ο Ιωάννης.

"ΧΕΙΡ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΛΑΜΠΑΡΔΟΥ"

Στο κέντρο εικονίζεται ο άγιος Μηνάς, ως αιγύπτιος μεσήλικας στρατηλάτης. Φοράει στρατιωτική ενδυμασία με πορφυρό μανδύα, κρατεί δόρυ στο δεξί χέρι και με το αριστερό την ασπίδα του και σταυρό. Αριστερά και δεξιά υπάρχουν ανά τρία εικονίδια με τα θαύματα και το μαρτύριο του αγίου, σύμφωνα με τη διήγηση του Συναξαριστή.

Στο κεντρικό τμήμα της εικόνας βρίσκεται ο άγιος Νικόλαος καθισμένος σε μαρμάρινο θρόνο που διακοσμείται με ανάγλυφους ολόσωμους προφήτες σε μονοχρωμία. Στο χρυσό βάθος ο Χριστός και η Παναγία του προσφέρουν ευαγγέλιο και ωμοφόριο, σύμφωνα με την παράδοση που βασίζεται στον βίο του αγίου. Γύρω του υπάρχουν δέκα εικονίδια με επεισόδια από τη ζωή του και τα θαύματα του αγίου. Mε φορά από πάνω προς τα δεξιά ο άγιος χειροτονείται επίσκοπος, ρίχνεται στη φυλακή, απελευθερώνεται με διαταγή του Κωνσταντίνου, καταστρέφει τα είδωλα, συμμετέχει στη σύνοδο της Νικαίας, φέρνει τροφή στον έμπορο στα Μύρα, διασώζει τους στρατηγούς από την εκτέλεση, εμφανίζεται στο όνειρο του Κωνσταντίνου και του Αβλάβιου, διασώζει τους ναύτες και στο τελευταίο, παριστάνεται η Κοίμηση του αγίου.

"Ο Α(ρ)Χ(άγγελος) ΜΙΧΑ(ήλ), ΧΕΙΡ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΤΟΥ ΜΗΤΑΡΑ"

Στην εικόνα παριστάνεται ο αρχάγγελος Μιχαήλ σε ένα εικονογραφικό τύπο γνωστό στην μεταβυζαντινή ζωγραφική. Ο άγγελος φοράει στρατιωτική εξάρτυση, έχει γυμνό σπαθί στο δεξί χέρι, πατάει σε μισόγυμνο άντρα που βρίσκεται ξαπλωμένος στο έδαφος, και με το αριστερό του χέρι κρατάει την ψυχή του τελευταίου που έχει τη μορφή σπαργανωμένου βρέφους.

"Αρχή του κειμένου της Αποκάλυψης, αρχή του ευαγγελίου του Ιωάννη, ΟΑΓ(ιος) ΠΡΟΧΟΡΟC, ΧΕΙΡ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΥ ΛΑΜΠΑΡΔΟΥ ΑΧΒ΄"

Στην εικόνα παριστάνεται το σπήλαιο της Πάτμου, μέσα στο οποίο βρίσκεται ο ευαγγελιστής Ιωάννης που υπαγορεύει στο μαθητή του Πρόχορο. Ο Ιωάννης στρέφει το κεφάλι του προς τον ουρανό, από τον οποίο προβάλλει το χέρι του Θεού που ευλογεί και ακτίνες, από τις οποίες η μία κατευθύνεται προς τον ευαγγελιστή. Ο Πρόχορος καθισμένος απέναντί του γράφει σε ανοιχτό ειλητό την αρχή του ευαγγελίου του Ιωάννη: ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Ο ΛΟΓΟC ΚΑΙ Ο ΛΟΓ[OC] (Ιωάν. 1.1). Ανάμεσα στις δύο μορφές υπάρχει χαμηλό γραφείο και αναλόγιο, επάνω στο οποίο βρίσκεται ειλητό, όπου αναγράφεται η αρχή της Αποκάλυψης. Επάνω στο γραφείο βρίσκονται τα όργανα για τη γραφή, και στο βάθος του σπηλαίου, κρέμεται από καρφί καλαθάκι με τυλιγμένα χειρόγραφα.

"Εδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανώ και επί της γης. Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη (Ματθ. 28, 18-19): κείμενο στο ευαγγέλιο που κρατάει ο Χριστός."

Ο Χριστός εικονίζεται καθισμένος σε θρόνο από σεραφείμ, ευλογεί με το δεξί του χέρι και κρατάει ανοιγμένο ευαγγέλιο με το αριστερό. Περιβάλλεται από τα σύμβολα των ευαγγελιστών και από τους δώδεκα αποστόλους, οι οποίοι παριστάνονται σε προτομή και βρίσκονται σε δύο στενές στήλες δεξιά και αριστερά του.

"Ο ΒΑCΙΛΕΥC ΤΩΝ ΒΑCΙΛΕΥΟΝΤΩΝ Κ(αι) ΜΕΓΑC ΑΡΧ(ιερεύς), ΧΕΙΡ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Κ[…] ΙΕΡΕΩC, ΔΕΗCΙC ΤΗC ΔΟΥΛΗC TOY ΘEOY EΛENHC THC ΤΕΜΕΤΖΕΝΑC"

Ο Χριστός με πατριαρχικό σάκκο και ωμοφόριο σαν αρχιερέας, αλλά και με αυτοκρατορικό στέμμα και λώρο σαν αυτοκράτορας, κάθεται σε μεγάλο θρόνο, έχει μπροστά του ανοιχτό ευαγγέλιο που το συγκρατεί με το αριστερό του χέρι και ευλογεί με το δεξί. Η εικονογραφία της εικόνας αυτής ακολουθεί τον τύπο που αναπαράγεται στην εικόνα αρ. 22 του Μουσείου.